مراقبت از کودک اوتیسمی برای هر پدر و مادری چالش‌برانگیز است. از نظر یک کودک درگیر با این اختلال، والدین افراد امن او هستند. یعنی کسانی که برای شناختن و برآوردن نیازهای‌شان به آن‌ها اعتماد دارند و عمیق‌ترین و پایدارترین ارتباط را با ایشان به اشتراک می‌گذارند. بنابراین ایجاد تعادل بین نیازهای والدین، نیاز کودک اوتیستیک و مراقبت از سایر افراد خانواده بسیار اهمیت دارد. در این مطلب پنج نکته مهم برای مراقبت از کودکان اوتیسم و نحوه پیروی از دستورات درمانی پزشک متخصص را بررسی می‌کنیم. قبل از شروع، توصیه می کنیم که محتوای صفحه مشاوره و درمان کودک اوتیسم را بخوانید و بعد از آن این قسمت را بخوانید.
آنچه خواهید خواند
مهمترین نکته ها برای والدین کودکان اوتیسم
برای والدین کودکان اوتیسم، نکات زیادی را می توان مطرح کرد. اما در این قسمت سعی کردیم ۵ مورد از مهم ترین نکات را برای شما مطرح کنیم.
۱.شرایط خاص کودک‌تان را بپذیرید و خود را با آن منطبق کنید.
اگر به تازگی پی به بیماری فرزند خود برده‌اید، ممکن است پذیرش این موضوع برای شما دشوار باشد. احساس اضطراب، سردرگمی، اطلاع نداشتن از شرایط رفتار با کودک همگی مواردی طبیعی هستند که می‌توانند در ابتدای مسیر اتفاق بیفتند. بنابراین در مرحله اول بپذیرید که فرزندتان فردی با ویژگی‌های خاص است که همانند سایرین نیاز به درک، مراقبت و حمایت دارد، اما به شکلی متفاوت‌تر.
تا زمانی که به این پذیرش نرسید، نمی‌توانید به کودک خود در درک بیماری‌اش کمک کنید. برای حرکت در مسیر درست مراقبتی و حمایتی، مراجعه به پزشک متخصص دومین قدم اصلی بعد از پذیرش است. روان‌پزشکان و روان درمانگران بعد از ارزیابی بیماری کودک، در صورت نیاز ضمن تجویز داروهای لازم، راهنمایی کاملی برای نحوه رفتار با فرزندتان را به شما می‌آموزند.
۲. به شکل مداوم اطلاعات خود در مورد اختلال اوتیسم را افزایش دهید
همه والدینی که کودک اوتیستیک دارند، از طریق پزشکان و درمانگران، اینترنت یا دوستان و آشنایان اطلاعاتی در مورد اوتیسم جمع‌آوری کرده‌اند. با این حال یکی از وظایف اصلی پدر و مادر در این خصوص یادگیری نحوه رفتار با کودک اوتیستیک بر اساس رفتار و نیاز خود وی است. درک کامل احساسات، شناسایی نقاط قوت و ضعف، مهارت‌ها، علاقه‌مندی‌ها، عوامل محیطی تاثیرگذار رفتاری، محرک‌های انگیزشی و کمک به او در حل چالش‌ها با توجه به این پتانسیل‌ها بسیار اهمیت دارد.
این موضوع باعث تصمیم‌گیری‌های آگاهانه رفتاری با کودک و همچنین مراقبت و حمایت از سایر افراد خانواده می‌شود. از طرفی باید همیشه توجه داشت که این یادگیری سفری همیشگی و مادام‌العمر است و والدین در این خصوص همیشه باید آماده دریافت اطلاعات بروز و تطبیق خود با شرایط کودک باشند.
۲. اوتیسم را برای کودک خود توضیح دهید
حمایت از کودکان اوتیسم، بار سنگینی از لحاظ سلامت روان برای والدین دارد. این موضوع به‌خصوص در زمانی که کودک در محیط خانه یا روابط اجتماعی با دیگران به اندازه کافی درک نشود، اهمیت خود را نشان می‌دهد.
علاوه بر این کودک اوتیسم کاملا می‌داند که با دیگر همسالان خود متفاوت است و به دنبال دلیل و چرایی آن از والدین خواهد بود. در این حالت امکان دارد کودک این بیماری خود را نوعی نقش شخصیتی بداند که به این شکل ممکن است سلامت روان او به خطر بیفتد. برای جلوگیری از این موضوع، بهترین روش برای آشنا کردن کودک با اختلال اوتیسم، همراهی او در محیط‌هایی است که همسالانی با شرایط مشابه دارد. عضویت در انجمن‌های اوتیسم یا شرکت دادن کودک در دوره‌های آموزشی این مراکز و تشویق او به برقراری ارتباط اجتماعی بیشتر از این طریق، به او در پذیرش شرایط متفاوتش کمک می‌کند.
۳. علایق خاص کودک خود را درک کنید
معمولا کودکان و افراد اوتیسم، احساسات و علایق عمیق‌تر و پایدارتری به موضوعات یا فعالیت‌های خاص دارند. این علایق منبع شادی، آرامش، رضایت و انگیزه برای آن‌ها است که در نهایت می‌تواند منجر به کسب تخصص یا مهارت ویژه‌ای شود. به عنوان مثال علاقه شدید به حیوانات، اشیا، موسیقی، ریاضیات، بازی‌ها را باید نه به عنوان مشکل بلکه انگیزه برای کودک و راهی برای ارتباط با دیگران و ایجاد هویت به‌حساب آورد.
بنابراین لازم است با صبر فراوان این علایق را شناسایی و درک کنید. سپس به آن‌ها اجازه دهید تا خود را در این علایق غرق کرده و حتی همراه آن‌ها با یادگیری مهارت‌های مربوط رشد کند.
۴. واکنش‌های حسی کودک خود را درک و مدیریت کنید
کودکان اوتیسم معمولا واکنش‌های شدید و بسیار احساسی نسبت به برخی موقعیت‌ها، تغییرهای رفتاری یا تغییر شرایط زندگی دارند. به‌عنوان مثال آن‌ها ممکن است در برابر نور شدید، لمس فیزیکی ناخواسته، انتظارات بیش از حد برای انجام وظایف، لغو برنامه روتین زندگی، تغییر مبلمان خانه، موقعیت‌های جدید یا رفتارهای استرس‌زا و خشمگین دچار فروپاشی عصبی شوند. در این حالت آن‌ها واکنش‌هایی مانند گریه، داد و فریاد، کناره‌گیری از جمع یا آسیب به خود و دیگران را از خود نشان می‌دهند.
والدین باید بدانند که این واکنش‌ها عمدی نیستند. بنابراین لازم است با شناسایی عوامل محرک ضمن تلاش در به حداقل رساندن آن‌ها و ایجاد محیطی آرام به کودک خود آموزش لازم برای کنترل و مدیریت احساساتش را بدهید. آموزش تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق نیز در این میان بسیار تاثیرگذار است.
۵. با مشاوره پزشک روند درمانی متناسب با شرایط کودک خود را دنبال کنید
درمان استاندارد و یکسانی برای همه کودکان اوتیسم وجود ندارد. با این حال بعد از معاینه پزشک، وی داروهایی را با هدف کاهش پرخاشگری یا رفتارهای دردسرساز او تجویز می‌کند.
از جمله متداول‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- «ریسپردال» برای کاهش مشکلات رفتاری و تحریک پذیری
- داروهای خاص برای کاهش سطح بیش فعالی
- دسته داروهای بازدارنده انتخابی باز جذب سروتنین (SSRI) برای کاهش علائم افسردگی
- «بنزودیازپین» یا سایر داروهای مشابه برای کاهش نشانه‌های اضطراب
علاوه بر این موارد باید توجه داشت که بسته به شرایط کودک، روند درمان نیز متفاوت است و حتی در طول زمان بسته به روند بهبود و رشد او تغییر می‌کند. با این حال همه این موارد در کنار مراقبت‌ها و حمایت‌های والدین صرفا با هدف مدیریت چالش‌های کودکی است که نوع خاص سیستم عصبی و رفتاری وی با دنیای اطرافش هماهنگ نیست.
آنچه در این روند باید انتظار داشت تبدیل شدن کودک به فردی بهتر نسبت به گذشته است. کودکی که بتواند با حمایت والدین در کنار راهنمایی‌های پزشک به شکل مناسبی رفتارها و احساسات خود را مدیریت کند. البته در این مسیر والدین باید بپذیرند که زندگی‌شان با دیگر خانواده‌ها تفاوت دارد. اما این موضوع نباید باعث افزایش توقع و انتظار از کودک شود.
نتیجه‌گیری
مدیریت مناسب چالش‌های مراقبت از کودک اوتیسم برای والدین اصل مهم در تامین سلامت روان او و همچنین سایر اعضای خانواده است. بنابراین والدین باید ضمن یادگیری مداوم در خصوص نحوه رفتار با کودک از طریق مطالعه و مشاوره با متخصصان، با پذیرش شرایط خاص وی و درک احساسات و علاقه‌مندی کودک، محیط خانه و نحوه ارتباط او با دنیای بیرون را کاملا مدیریت کنند. از آنجا که روند مراقبتی هر کودک اوتیستیک تنها مختص خود او است، تنها نکته قابل توجه والدین بهتر کردن شرایط رفتاری و احساسی فرزند نسبت به گذشته است. در این حالت می‌توان با پذیرش کامل و کنار آمدن با شرایط مانند یک خانواده همراه و همدل بدون آسیب به سلامت روان یکدیگر زندگی عادی را در پیش گرفت.
مراجع:
من دکتر وحیده فتحی واوسری به همراه نویسندگان معتمد، محتواهای مختلف روانشناسی را در وبسایت دلوان، منتشر می کنیم. برای ارتباط بیشتر می توانید با همکاران من در کلینیک ارتباط بگیرید.