دارو درمانی چیست
دارو درمانی یکی از قدیمیترین درمانهای مربوط به اختلالات سلامت روان میباشد. این رویکرد به سنت روانپزشکی در درمان اختلالات روانی برمیگردد که از دیدگاه زیست شناختی به مشکلات سلامت روان نگاه میشد. فرض اساسی در دارو درمانی این است که نشانهها و علائم روانپزشکی از عدم تعادل الکتروشیمیایی در مغز میباشد که نشانگر بدکارکردی سیستم اعصاب مرکزی است. با پیدایش درمانهای روانشناختی در ابتدای قرن بیستم این دیدگاه کمی متعادلتر شده است و تاثیرات اجتماعی را نیز بر روی مشکلات سلامت روان و اختلالات روانپزشکی در نظر میگیرد.
واقعیت مهم این است که همچنان دارو درمانی در صدر درمانهای اختلالات روانپزشکی قرار دارد و هر ساله پژوهشهای بسیار معتبری از تاثیرگذاری بی چون و چرای روان دارو درمانی منتشر میشود. این امر نشان دهندهی این است که روان دارودرمانی همچنان درمان معتبری میباشد که در صورت لزوم باید از آن استفاده شود.
همچنین در معتبرترین متنهای منتشر شده نشان داده شده است که در بسیاری از اختلالات دارودرمانی با درمانهای روانشناختی اثر افزایشی دارند بدین معنا که اگر در این موارد از هر دو رویکرد در درمان اختلالات سلامت روان استفاده شود میتوان انتظار داشت که بهترین نتایج درمانی را بگیریم.
آنچه خواهید خواند
روان دارو درمانی چیست؟
در برخی از اختلالات و مشکلات سلامت روان بنا بر تشخیص روانپزشک نیاز به کنترل و رفع علائم از طریق داروها می باشد. این موارد میتواند شامل اکثر اختلالات روانپزشکی در دوران کودکی، نوجوانی و بزرگسالی باشد.
بدین منظور روانپزشک برای تجویز داروها از یک رویکرد مثبت و منفی استفاده میکند. بدین معنا که آیا دارو درمانی روند بهبودی فرد را افزایش میدهد یا خیر. همچنین آیا اثرات روان دارو درمانی بر عوارض دارو برتری دارد یا خیر. پس از پاسخ به این مساله روانپزشک اقدام به تجویز دارو میکند. باید توجه کرد که تجویز دارو در حیطه وظائف روانپزشکان میباشد و روانپزشکان با توجه به وضعیت بیمار می توانند درمان دارویی مناسب برای بیمار تجویز نمایند
آیا دارو درمانی عوارض سهمگینی دارد؟
بیشترین ترس مراجعان در مورد دارو درمانی ترس از عوارض داروهای روان میباشد. این مورد اهمیت دارد که در اینجا سعی می کنیم به صورت خلاصه به این عوارض و رویکرد ما در قبال روان دارو درمانی بپردازیم. همچنان که گفته شد برای تجویز داروهای روان از یک رویکرد مثبت و منفی استفاده میشود. روانپزشک عوارض داروها را که متناسب با مقدار دوز و خانواده دارویی است در برابر منافع حاصله از درمان دارویی میگذارد. هنگامی که منافع حاصله بیشتر از عوارض و معایب دارو درمانی بود آنگاه دارو تجویز میشود. همچنین باید به خاطر داشت که هیچگاه عوارض داروها بیشتر از علائم مختل کننده اختلالات نیستند. چند مورد از باورهای مراجعان که دیدگاهی منفی در مورد دارو درمانی دارند میتوان به احتمال اعتیاد یا وابستگی، بی احساسی آنان و انتظارات آنان از درمان سریع نامید.
اگر داروها متناسب با دوز توصیه شده و تحت نظر روانپزشک مصرف شود هیچگاه موجب اعتیاد در مراجعین نمیشود. در واقع اعتیادهایی را که در مورد داروها میبینیم و اکثر اوقات به داروهای روانگردان محرک و بنزودیازپینها مربوط میباشد به این دلیل ایجاد شده است که این داروها بدون نسخه و تحت نظر روانپزشک مصرف نشده اند. پس میتوان تحت نظر روانپزشک بدون نگرانی در مورد وابستگی و اعتیاد به دارو از این نوع درمان بهره برد.
بسیاری از موارد مراجعان بیان میکنند که پس از مصرف داروهای روان دچار خواب آلودگی، گیجی یا بی احساسی میشوند. این موارد بیشتر در آغاز دارو درمانی اتفاق میافتد که واکنش اولیه بدن مراجعان به دارو میباشد. البته اگر این موارد شدید باشد نیاز است که مراجعان به روانپزشک مراجعه کرده و در مورد عوارض داروها دوباره اطلاعات کسب کنند. اما در اکثر موارد در دو یا سه هفته ابتدایی بدن به تعادل میرسد. در مورد انتظارات مراجعان از درمان نیز در اکثر موارد داروها پس از دو تا 4 هفته تاثیر درمانی خود را بر روی اختلالات روانی نشان میدهند. اما مراجعان انتظار دارند به محض استفاده از دارو علائم و نشانه ها ناپدید شوند که این باور نادرستی است.
توصیه میشود مراجعان در این موارد صبر و حوصله بیشتری داشته باشند. همچنین نگرانی دیگر مراجعان این است که در برخی موارد مراجعان استفاده از دارو را یک انگ اجتماعی میدانند که نشان میدهند اختلالات آنها شدید و ناتوان کننده است. در واقع در بسیاری از موارد این نگرانی نادرستی میباشد و روان دارو درمانی همچون درمان روانشناختی یک رویکرد به درمان است که در برخی از اختلالات و موارد استفاده میشود و در برخی از موارد دیگر خیر.
من دکتر وحیده فتحی واوسری به همراه نویسندگان معتمد، محتواهای مختلف روانشناسی را در وبسایت دلوان، منتشر می کنیم. برای ارتباط بیشتر می توانید با همکاران من در کلینیک ارتباط بگیرید.